Pais e fillos amigos: as familias democráticas-permisivas

18-07-2019

A falta de xerarquía familiar é o primeiro que chama a atención deste modelo de familia: pais e fillos son iguais, opinan e deciden ao mesmo nivel, sen importar a idade destes últimos nin o seu nivel de desenvolvemento. Todos os membros da familia teñen os mesmos dereitos e as opinións duns valen tanto como as dos outros.

Este modelo (coñecido inicialmente como democrático) baséase en presupostos que nun primeiro momento podemos considerar adecuados: As cousas fanse por convencemento e consenso e non por imposición. O consenso obtense a través do diálogo. As regras páctanse. A finalidade principal é conseguir a harmonía e a ausencia de conflitos.

Pero, neste patrón relacional podemos identificar inicialmente dúas dificultades: por unha banda, considerar aos fillos iguais en relación á toma de decisións sitúalles nunha posición para a que, en especial cando son pequenos, non están preparados. Os nenos non contan cos mapas conceptuais, nin competencias adaptadas para orientar os seus propios comportamentos cara ao seu benestar fisiolóxico nin psicolóxico. Por poñer algún exemplo sinxelo, son capaces de organizar o seu propio tempo, de parar unha actividade coa que están a gozar para pasar a outra que poden considerar unha obrigación (os deberes, poñer a mesa, recoller a súa habitación…) porque consideran que é o mellor para eles?

Por outra banda, cando este modelo vólvese ríxido atopamos outro impedimento, nalgún momento do seu desenvolvemento –especialmente na adolescencia- tratarán de “probar” as normas, de transgredilas producíndose, necesariamente, conflitos na familia. Ao ser unha das premisas deste modelo “manter a paz familiar custe o que custe”, estas transgresións, xeralmente, tradúcense nun “sometemento” por parte dos pais quen adoita manexar con dificultade os momentos de tensión.

As normas só se enuncian, explícanse e argumentan con suavidade e con palabras, non prevéndose ningún efecto práctico sobre o comportamento se se transgreden. Poderíase considerar que máis que normas, convértense en consellos, razoamentos ou exemplos sobre posibles consecuencias que supoñen longas charlas sen máis, polo que os fillos reciben a mensaxe da incapacidade destes por “pasar á acción”.

Aos poucos os fillos van gañando terreo e os pais se retraen cada vez máis, chegando a producirse situacións nas que os fillos se converten en auténticos tiranos.

Comparto a seguinte frase que creo pode axudarnos á hora de guiar os nosos acertos e erros na educación dos nosos fillos.